Cờ vua, bóng đá, và JuiJitsu
Ba môn thể thao khác nhau nhưng có chung một điểm tương đồng
Controlling the center is controlling the game.
Cờ vua
Wilhelm Steinitz - vị vua cờ đầu tiên trên thế giới đã nói như sau: “Controlling the center of the board is controlling the game”. Dịch ra tiếng Việt là “Kiểm soát trung tâm của bàn cờ là kiểm soát cuộc đấu”.
Đầu tiên, cùng đặt câu hỏi, khi nào thì một quân cờ thể hiện được hết khả năng của nó? Câu trả lời là khi nó kiểm soát được nhiều ô cờ nhất có thể. Vậy khi nào một quân cờ kiểm soát được nhiều ô cờ nhất có thể? Đó là khi nó ở vùng trung tâm.
Ví dụ quân mã, nếu nó đứng ở vị trí mép bàn cờ a3, nó chỉ kiểm soát được 4 ô b1, c2, c4, b5. Trong khi nếu nó đứng ở vùng trung tâm c3, nó sẽ kiểm soát được 8 ô b1, a2, a4, b5, d5, e4, e2, d1.
Việc kiểm soát được khu trung tâm không chỉ tốt cho phía ta, mà còn hạn chế sức mạnh của phía đối diện. Đối thủ sẽ mất đi cơ hội phát triển quân vào vị trí mà ta đã chiếm đóng.
Ngoài ra việc chiếm được trung tâm cũng là cách nhanh nhất để gây áp lực lên thành vua của đối thủ. Khi bắt đầu game đấu, vua luôn nằm ở trên cột “e”, và cách nhanh nhất để tạo mối đe doạ về phía vua là dâng tốt d4, hoặc e4. Đó cũng là lý do vì sao khai cuộc d4, e4 là những khai cuộc phổ biến nhất trong cờ vua.
Bóng đá
Trong bóng đá cũng vậy. Khi phòng ngự các đội bóng thường được tổ chức để ép trái bóng phải vòng ra biên. Khi ấy bên tấn công chỉ có 2 phương án, một là chuyền bóng ngược lại, hai là thực hiện một cú tạt bổng vào trong.
Nếu là chuyền ngược lại thì mọi chuyện thật dễ thở cho đội phòng ngự vì bên tấn công sẽ phải làm mọi thứ lại từ đầu. Còn nếu là một cú tạt bổng thì tỉ lệ thành công cũng sẽ giảm đi đáng kể, và sẽ phụ thuộc phần nhiều vào yếu tố chiều cao thể hình cũng như khả năng tranh chấp tay đôi của hậu vệ và tiền đạo.
Phiên bản Barca 2009 được coi là đội bóng mạnh nhất mọi thời đại cũng vì khả năng kiểm soát trung tâm thiên tài của bộ ba Xavi - Iniesta - Busquest. Họ làm chủ vùng trung tâm của sân bóng, dễ dàng luân chuyển trái bóng đến khu vực zone 14, trước khi phá vỡ kết cấu hàng phòng ngự của đối phương bằng những đường chọc khe xuống phía sau lưng các hậu vệ.
Cũng lại là Barca nhưng của hơn 10 năm sau, họ thực hiện tới 54 quả tạt trong chỉ một trận đấu mà không thể ghi dù chỉ một bàn thắng. Nguyên nhân chắc bạn cũng đoán ra là vì họ không còn một hệ thống có thể kiểm soát được vùng trung tâm nữa.
JuiJitsu
Kiểm soát vùng trung tâm (inside control) trong bộ môn Brazilian JuiJitsu (BJJ) thậm chí còn quan trọng hơn nữa. Gần như mọi chiến thuật, mọi kĩ năng trong BJJ đều hướng đến việc bảo vệ vùng inside của bản thân, và tấn công kiểm soát vùng inside của đối thủ.
Kết luận
Không chỉ trong cờ vua, bóng đá, hay BJJ, tôi tin trung tâm luôn là thứ quan trọng trong hầu hết mọi khía cạnh của cuộc sống này. Ta cần phải xác định được đâu là thứ quan trọng nhất, đâu là trung tâm của vấn đề, từ đó chiếm lĩnh và làm chủ.